Zimowe góry zachwycają swoją urodą i oferują mnóstwo możliwości dobrej zabawy. Niestety, niosą również ryzyko poważnych wypadków. Niska temperatura, lawiny czy trudne warunki terenowe mogą zaskoczyć nawet doświadczonych turystów. W takiej sytuacji znajomość zasad pierwszej pomocy może okazać się kluczowa. W tym artykule podpowiemy, jak przygotować się do zimowej wyprawy, jak reagować w sytuacji zagrożenia oraz jak skutecznie udzielić pomocy poszkodowanym.
Dlaczego bezpieczeństwo w górach zimą jest tak ważne?
W zimowych warunkach drobne błędy mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Mróz, śnieg i silny wiatr sprawiają, że organizm szybciej się wychładza, a odległości robią się większe. Do tego dochodzi ograniczona dostępność pomocy – w górach czas dotarcia ratowników może być znacznie dłuższy niż w mieście. Właśnie dlatego przygotowanie i wiedza są kluczowe dla każdego, kto planuje zimowe wyjścia w góry.
Najczęstsze zagrożenia w górach podczas zimowych wycieczek
1. Hipotermia
Hipotermia to stan, w którym temperatura głęboka ciała spada poniżej 35°C. Może być wynikiem długotrwałego przebywania na mrozie, przemoknięcia lub niewystarczającej izolacji termicznej.
Objawy hipotermii:
- Dreszcze, które w zaawansowanym stadium mogą ustąpić.
- Uczucie zmęczenia, dezorientacja, zaburzenia mowy.
- Zimna, blada lub sina skóra.
- W skrajnych przypadkach utrata przytomnośc
2. Odmrożenia
Odmrożenia dotyczą najczęściej kończyn, nosa, uszu i twarzy, czyli części ciała najbardziej narażonych na działanie zimna.
Objawy odmrożeń:
- Początkowo uczucie mrowienia, a następnie drętwienie.
- Skóra staje się biała lub sina, później może przybrać kolor woskowy.
- W poważnych przypadkach pojawiają się pęcherze i martwica tkanek.
3. Lawiny
Lawiny to jedno z największych zagrożeń w górach zimą. Nagłe zsunięcie masy śniegu może zasypać turystów, prowadząc do uduszenia lub poważnych urazów.
Przyczyny lawin:
- Duże opady śniegu i silny wiatr.
- Niekorzystne ukształtowanie terenu.
- Brak odpowiednich warstw stabilizujących śnieg.
4. Urazy mechaniczne
Śliskie nawierzchnie, zaspy i ukryte pod śniegiem przeszkody sprawiają, że w górach zimą łatwo o upadek. Złamania, skręcenia czy stłuczenia to jedne z najczęstszych obrażeń mechanicznych.
Jak przygotować się na zimową wyprawę w góry?
Przed wyruszeniem w góry warto zadbać o:
1️⃣ Odpowiedni ekwipunek:
- Warstwowa odzież, która zapewnia izolację termiczną i ochronę przed wiatrem.
- Solidne buty górskie z odpowiednią podeszwą.
- Czapka, rękawice i koc termiczny.
2️⃣ Sprzęt awaryjny:
- Apteczka pierwszej pomocy.
- Latarka z zapasowymi bateriami.
- Aplikacja „Ratunek” na telefonie, która umożliwia szybkie wezwanie pomocy.
3️⃣ Zgłoszenie trasy wyprawy:
Zawsze informuj bliskich o planowanym czasie powrotu i trasie, którą zamierzasz pokonać.
4️⃣ Sprawdzenie prognozy pogody:
Warunki atmosferyczne w górach mogą zmienić się błyskawicznie. Unikaj wyjść przy znacznym zagrożeniu lawinowym (3 stopień i wyższy).
Jak wzywać pomoc w górach?
Jeśli sytuacja wymaga interwencji ratowników, działaj szybko i zgodnie z zasadami:
1️⃣ Skontaktuj się z GOPR/TOPR (601 100 300) lub wybierz numer alarmowy 112.
2️⃣ Podaj dokładne informacje:
- Lokalizację (np. nazwa szczytu, szlak, wysokość n.p.m.).
- Liczbę poszkodowanych i ich stan, miejsce i co się stało
3️⃣ Korzystaj z aplikacji „Ratunek”, która automatycznie przesyła dane GPS ratownikom.
Pierwsza pomoc – krok po kroku
Hipotermia:
1️⃣ Przenieś poszkodowanego w osłonięte miejsce.
2️⃣ Usuń mokre ubrania i załóż suche.
3️⃣ Ogrzej poszkodowanego – wykorzystaj koc termiczny, ubrania, śpiwór.
4️⃣ Jeśli poszkodowany jest przytomny, podaj ciepłe napoje bez alkoholu.
5️⃣ Nie masuj kończyn ani nie podawaj gorących płynów – gwałtowne ocieplanie może być niebezpieczne.
Odmrożenia:
1️⃣ Ogrzewaj powoli – najlepiej ciepłą wodą o temperaturze 37–40°C.
2️⃣ Nie pocieraj odmrożonej skóry, aby nie uszkodzić tkanek.
3️⃣ Unikaj bezpośredniego ogrzewania np. przy ognisku.
Lawiny:
1️⃣ Jeśli poszkodowany jest zasypany, staraj się dotrzeć do jego głowy, aby umożliwić oddychanie.
2️⃣ Po wydobyciu sprawdź funkcje życiowe – oddech, puls.
3️⃣ Jeśli brak oddechu, rozpocznij RKO (resuscytację krążeniowo-oddechową) - 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 wdechy.
Urazy mechaniczne:
1️⃣ Zabezpiecz miejsce urazu.
2️⃣ Przy złamaniach unieruchom kończynę – użyj np. kijków trekkingowych i bandaża.
3️⃣ Przy krwawieniu załóż jałowy opatrunek i uciskaj ranę, by zatrzymać krwawienie.
Kilka słów na koniec
Góry zimą wymagają odpowiedzialności, wiedzy i przygotowania. Znajomość zasad pierwszej pomocy oraz umiejętność szybkiego reagowania mogą uratować życie. Zawsze pamiętaj o swoim bezpieczeństwie – jeśli czujesz, że sytuacja Cię przerasta, jak najszybciej wezwij pomoc.
Zachęcamy do udostępnienia tego artykułu – być może ktoś z Twoich znajomych skorzysta z tych wskazówek i pomoże w kryzysowej sytuacji. Bezpieczeństwo w górach zależy od nas wszystkich!
Czytaj dalej:
- Czekan - Twój zimowy niezbędnik na zimowe wycieczki w Tatry
- Jak prawidłowo spakować plecak na zimową wycieczkę w Tatry
- Lawinowe ABC - co musisz wiedzieć, zanim wyruszysz zimą w góry
Bezpiecznych wędrówek!